کتاب های خطی و نفیس ایران

ایران گنجینه‌ای غنی از کتاب‌های خطی نفیس دارد که هر کدام اثری بی‌نظیر از هنر، ادبیات و دانش هستند. در ادامه به برخی از مشهورترین و نفیس‌ترین کتاب‌های خطی ایرانی اشاره می‌شود:

* شاهنامه فردوسی: نسخه‌های خطی شاهنامه از جمله شاهکارهای هنر نگارگری و خوشنویسی ایرانی به شمار می‌روند. نسخه‌هایی مانند شاهنامه بایسنقری (مربوط به دوران تیموری) که در گالری فریر واشنگتن نگهداری می‌شود، از شهرت جهانی برخوردارند.

* مثنوی معنوی مولانا: این اثر ارزشمند عرفانی نیز دارای نسخه‌های خطی متعددی است که بسیاری از آنها با خطوط نستعلیق زیبا و تذهیب‌های نفیس آراسته شده‌اند.

* خمسه نظامی گنجوی: نسخه‌های خطی خمسه نظامی، به ویژه خسرو و شیرین، به دلیل نگارگری‌های بی‌بدیل و خطوط استادانه، از نفیس‌ترین آثار محسوب می‌شوند. نسخه‌ای از خسرو و شیرین که در سال 808 هجری قمری توسط میرعلی تبریزی (ابداع کننده خط نستعلیق) کتابت شده، نمونه‌ای برجسته است.

* دیوان حافظ شیرازی: دیوان حافظ نیز یکی از پرشمارترین و محبوب‌ترین کتاب‌های خطی است. نسخه‌های متعددی از آن با خطوط نستعلیق و تذهیب‌های زیبا در موزه‌ها و کتابخانه‌های سراسر جهان نگهداری می‌شوند. 

* کلیات سعدی (شامل گلستان و بوستان): این آثار گرانقدر سعدی نیز دارای نسخه‌های خطی بسیار نفیسی هستند که به دلیل ارزش ادبی و هنری‌شان مورد توجه قرار گرفته‌اند. مرقع گلستان سعدی که در سال 1283 هجری قمری توسط عمادالکتاب کتابت شده و در موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود، نمونه‌ای از این آثار است.

* قرآن کریم: بسیاری از نسخه‌های خطی قرآن کریم در ایران با تذهیب‌های خیره‌کننده، جلدسازی‌های نفیس و خطوط متنوع (به ویژه نسخ و ثلث) کتابت شده‌اند و از نظر هنری و معنوی بی‌نظیرند. خطوطی مانند نسخ عثمان طه و خطوط نیریزی در کتابت قرآن‌های نفیس به کار رفته‌اند.

* رباعیات خیام: نسخه‌های خطی رباعیات خیام نیز به دلیل اهمیت فلسفی و ادبی، از آثار نفیس به شمار می‌روند.

علاوه بر اینها، کتاب‌های خطی بسیاری در زمینه‌های مختلف علمی، تاریخی، فلسفی و ادبی نیز در کتابخانه‌ها و مجموعه‌های خصوصی وجود دارند که هر کدام ارزش هنری و تاریخی خاص خود را دارند. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و کتابخانه کنگره آمریکا از جمله مراکزی هستند که نسخه‌های خطی نفیس فارسی را به صورت آنلاین نیز در دسترس قرار داده‌اند.